Çocuklar Kuralları Sever…

ödül-ceza

Son dönemlerde yaşanan olaylardan sonra çocuk eğitimi konusunda daha bilinçli davranmamız gerektiğini düşünüyorum. Özellikle de cinsiyet ayrımı yapmadan!
Bir çocuğa ergenliğe kadar koşulsuz sevgi vermek gerekirken, ergenlikten sonra hak edene hak ettiği kadar verilmelidir. Çocuk belli bir olgunluğa eriştikten sonra, bedel ödetmek gerekir. Çünkü taviz verince anne-baba olarak ileride bu bedelleri bizler öderiz. Her çocuğa kendi yaptığının sorumluluğunu almayı öğretmeliyiz. ancak o zaman topluma faydalı bireyler yetiştirebiliriz. Ve sağlıklı bir toplum için, çocuğa çok küçük yaştan itibaren vicdan duygusunu aşılamak gerekir. Bunu seçimlerine yardım ederek ve davranışlarına geri bildirim vererek yapabiliriz ancak.
Bu bağlamda çocuk eğitimdeki ödül ve cezanın önemini yadsıyamayız. Bazen ona “haddini bildirmek” gibi arzular hissediyorsanız, yalnız değilsiniz! Ama sakin olmak zorundayız. Hiç birimiz zalim olmak istemiyor; ama kendimizi çocuklara bağırıp çağırırken hatta onları incitici davranırken bulabiliyoruz. işte ödül ve ceza uygulamaları, anne- babanın kendini kontrol etmesini sağlar. Çocuğu hırpalamadan ya da baştan çıkarmadan davranabilmesini mümkün kılar.
Ödül ve ceza dediğimizde çocuğun aklına şeker, çikolata, tekme, tokat gelir genelde. Bu doğru bir yöntem değildir; bir süre sonra ödüller rüşvete, cezalar hırpalamaya dönüşebilir. Bu nedenle verilen ödül ve cezalar çocuğun yaşına, gelişimine uygun olmalıdır. 2 yaşına kadar çocuk cezalandırılmamalıdır; çünkü neden cezalandırıldığını anlayamayacağından, gelişimi için gerekli olan keşif duygusunu yok etmiş oluruz. Gülümsemek ise en güzel ödüldür…
Hiçbir zaman cezalar ağır olmamalıdır: Örneğin 3 yaş civarında bir çocuk oyuncaklarını kırıyor, bir süre yeni oyuncak almamak uygun bir ceza olur. Ödül ise keyif verici olmalıdır: Örneğin sofraya tabak koydu, “kızıma-oğluma alkışşş” “aferim başardınn” gibi… Başarmanın üstüne keyif var mıdır?
4 yaşına doğru ise artık o meşhur “mola yöntemine” geçilebilir. Kaç yaşındaysa o kadar dakika sizin belirlediğiniz yerde bekletilir, amaç ilişkiyi kısa süreliğine kesmek düşünmesini sağlamaktır.Süre bitiminde mutlaka açıklama yapılmalıdır. “Molaya gittin çünkü kardeşinin saçlarını çektin” gibi…
Ödül vermek istiyorsanız ise kademeli vermenizi tavsiye ederim. Çok istediği bir şeyi hemen almaz, bir kurala bağlayarak alırsanız, çocuk hem sabretmeyi öğrenir, hem de başarmanın hazzına varır. Örneğin: “Her erken uyuduğunda sana bir yıldız vereceğim, 5 yıldızın olduğunda istediğin oyuncağı alabiliriz” şeklinde…
Daha büyük çocuklara ise oda cezası, tabletine el koyma (yeni neslin çocuklarına en büyük ceza olsa gerek) Örnekler çoğaltılabilir yeter ki, etkili, uygun ve zamanında olsun…
Ama bu da bilinmelidir ki; anne- babanın ilgisini kaybetmekten daha büyük bir ceza yok bu dünyada, şefkatinin sevgisinin üstüne ödül olmayacağı gibi.